انواع چیدمان آجر در ساخت بنا

پیش از آجرچینی بایستی طرز گرفتن آجر، طرز برداشتن و گذاشتن آجر و طرز حمل و نقل آن را مد نظر قرار دهیم. به‌منظور جلوگیری از آسیب به دست نبایستی آن را در دست فشار داد و محکم گرفت. به هیچ عنوان با دست خیس آجر را بر ندارید زیرا باعث صدمه به آن می‌شود. طوری آجر را بردارید که در دستانتان سر نخورد. شما می‌توانید روش درست گرفتن آجر در دست را در تصویر زیر مشاهده نمایید.

توجه داشته باشید که کلیه آجرچینی‌ها بایستی دارای ارتباط باشد، یعنی هرکدام از آجرها توسط آجرهای رج بالا و پایین قفل شده و یکدیگر را پوشش دهند و به همدیگر وصل شوند. اگر دیواری با این روش بنا شود استحکام آن از دیواری که پیوند آجری ندارد بیشتر می‌باشد. دیوارهایی که فاقد پیوند می‌باشند یعنی به‌صورت بند روی بند می‌باشند، مثل یک ستون از پایین به بالا عمل می‌نماید، به این معنا که باری که باید به‌وسیله تمام دیوار تحمل شود، تنها به بخشی از دیوار وارد می‌آید و باقیمانده دیوار معمولاً در تحمل بار نقشی نخواهد داشت. دیوارهایی که به‌صورت صحیح بنا می‌شوند، بار وارده به هر آجر به آجرهای زیرین وارد و منتقل می‌شود، بنابراین فشاری که از همه جا وارد می‌شود تقسیم شده و به تمام سطح تقسیم می‌شود.

آجرچینی که به دیوار تبدیل می‌شود از حیطه قطر به دیوارهای ۳۰،۲۲،۱۰/۵ سانتی و یا حتی بیشتر تقسیم بندی می‌شوند. به دیوارهای ۵/۱۰ سانتیمتری دیوارهای جداکننده تقسیم می‌گویند و در مقابل فشار مقاومت لازم را ندارند و دیوارهای ۲۲ سانتی را دیوار نیمه باربر و دیوارهای ۳۰ سانتی و بیشتر را دیوارهای باربر نام گذاری نموده‌اند. جهت پیوند دیوارهای طویل و ادامه آن لاریز و لابند را مورد استفاده قرار می‌دهند.

آجرها در این نوع آجرچینی به شکل راسته نما روی‌هم قرار می‌گیرند. قطر دیوار ۱۱/۵ سانت است و به‌منظور اینکه بندهای عمودی روی‌هم نیایند و دیوار از پیوند محکمی برخوردار باشد، در ابتدا و انتهای کار، دو نیمه آجر به کار می‌بریم و اتصال مورد کاربرد در دیوارهای ۱۱/۵ سانتی تنها پیوند راسته نما محسوب می‌شود. در تصاویر زیر می‌توانید دیوار ده سانتی و یازده سانتی را با رج اول و دوم مشاهده فرمایید.

قطر دیوارهای راسته نما، ۱۱ سانتی بوده و غیر باربر است و تنها به‌منظور جدا نمودن فضاها و یا به‌عنوان دیوار محافظ عایق کاری کاربرد دارد و اگر جنس آجر سفال سوراخ دار باشد، در امر نماسازی روی دیوارهایی که با آجر فشاری بنا شده است، یک دیوار ده سانتی به‌عنوان نما ساخته می‌شود که حمال و باربر نمی‌باشد. دیوار محافظ عایق کاری را می‌توانید در تصویر زیر ملاحظه فرمایید.

تنها بخش سر آجرها پس از آجرکاری در نمای دیوار ظاهر می‌شود و هریک از آجرها به‌اندازه نصف سر نما با آجرهای تحتانی یا فوقانی خود پیوند دارد. در این روش آجرچینی پیوند مناسبی صورت می‌گیرد و از نظر پیاده سازی از دیگر روش‌های دیوارچینی ساده‌تر می‌باشد اما به دلیل نمای یکسان، در اکثر اوقات در دیوارهای درونی که پوشش دیگری بر روی آن انجام می‌شود استفاده می‌شود و قطر این آجرچینی ۲۲ سانت است. این دیوارچینی در تصاویر زیر نمایان است.

دیوارهای کله نما به هیچ عنوان جزئی از دیوارهای باربر محسوب نمی‌شوند و قطر این دیوارها ۲۲ سانتیمتر می‌باشد. این دیوارها را می‌توانیم به‌صورت کله و راسته هم بسازیم. به‌منظور منفک نمودن در فضای داخل از این نوع دیوارها استفاده می شو که در برخی شرایط که در آن فشار کم است کاربرد دارند و حد وسطی برای دیوارهای باربر و حامل به‌حساب می‌آیند. 

به‌منظور اتصال کله و راسته می‌توان از آجر کامل یا سه قد استفاده نمود که در آن رج‌های آجر به شکل کله و راسته پشت سرهم پیاده سازی می‌شوند. اگر قصد پیاده سازی ردیف بعدی را داریم به‌منظور قرار نگرفتن اتصال‌های عمودی روی یکدیگر، از آجر سه قد استفاده می‌شود. این اتصال‌ها و پیوندها در بیشتر موارد به‌منظور راحتی اجرا و ساختن پیوند به کار برده می‌شوند. اگر می‌خواهید کاربرد آجر سه قد را در دو سمت کار مشاهده نمایید تصویر زیر بسیار گویا می‌باشد.

در آجرچینی کله و راسته یکی درمیان یک رج کله و یک رج راسته به‌کاربرده می‌شود، به‌گونه‌ای که هر زه ملاط‌ها (بندهای عمودی) روبه روی هم واقع نشوند؛ بنابراین در صورتی که نبش کار را در یک رج کله و در رج بعدی آجرسه قد استفاده شود، هر زه ملاط‌ها روبه روی هم واقع نمی‌شوند. این آجرچینی در اکثر موارد در دیوارهای تک آجره ۲۱ سانتی متری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که بخواهیم این کار را در دیوارهای بیشتر از ۲۱ سانتی متری انجام دهیم، باید این نکته را مدنظر قرار دهیم هر زه ملاط‌ها مقابل یکدیگر واقع نشوند و پیوند آجرها به‌طور درستی صورت گیرد. در تصاویر زیر دیوار یک رج کله و یک رج راسته بالابند و دو سر بسته را می‌توانید مشاهده نمایید.

آجرچینی مشبک جناغی از یک سری طرح آجری تشکیل شده است که با هم زاویه ۹۰ درجه و با صفحه‌ی افقی زاویه ۴۵ درجه ایجاد می‌کنند، هنگامی که قاب‌ها با اتصال جناغی پشت سرهم ردیف می‌شوند بایستی با اطمینان حاصل نمودن از این که همه زاویه‌های طرح در یک خط راست واقع هستند کاملاً دقت لازم را نمود تا هر طرح سازه به شرایط خود به‌طور واقعی عمودی یا افقی باشد. هنگام برش آجرها توسط چکش و قلم دم پهن نبایستی آجر به‌طور مستقیم در راستای خط اریب برش بخورد چون ممکن است در مکان زاویه‌ی حاده بشکند؛ بنابراین در این وضعیت در آغاز برش آجر را عمود بر قطر و ضخامت آن از نقطه‌ی تقاطع خط اریب با لبه آجر صورت دهید بعد از آن کار برش را در راستای خط اریب تکمیل نمایید. در این صورت برش مرتب آجر به‌درستی انجام می‌شود. در تصاویر زیر می‌توانید اتصال جناغی افقی و عمودی را مشاهده نمایید.