آجرهای سنتی و تایید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران
در ایران، ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی از دیرباز از آجر به عنوان مواد اصلی ساخت و ساز استفاده می‌کردند. آجر، یک ماده‌ی پایدار و دارای ارزش زیبایی و فرهنگی بسیار بالاست که در ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی بسیاری از مناطق ایران به کار رفته است.
در حال حاضر، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، برای استفاده در نمای ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی، استفاده از آجرهای سنتی و قزاقی را تایید می‌کند. آجرهای قدیمی با طرح‌ها و شکل‌های متنوع و زیبا، به ساختمان‌ها زیبایی و اصالت بیشتری می‌بخشند.
آجرهای قزاقی، آجرهایی هستند که از خاک‌های معدنی طبیعی و به شکل دستی ساخته می‌شوند. این آجرها به دلیل داشتن کیفیت بالا و شکل‌های زیبا، مورد استفاده در بسیاری از ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی قرار می‌گیرد.
آجرهای قدیمی و تاریخی یکی از مواد ساختمانی پر استفاده در ایران بوده و در ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی ایرانیان بسیاری به کار رفته است. استفاده از آجر در ساخت ساختمان‌ها در ایران به دوران باستان بازمی‌گردد و همچنان این ماده ساختمانی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در حال حاضر، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، برای استفاده در نمای ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی، استفاده از آجرهای سنتی و قزاقی را تایید می‌کند. به دلیل اینکه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، بر ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و هنری آجر به عنوان یک ماده‌ی مهم ساختمانی تاکید دارد، در بسیاری از پروژه‌های ساخت و ساز، استفاده از آجرهای سنتی و قزاقی را توصیه می‌کند.
آجرهای قزاقی، یکی از انواع آجرهای سنتی و دست ساز هستند که از خاک‌های معدنی طبیعی به شکل دستی ساخته می‌شوند. این آجرها به دلیل داشتن کیفیت بالا و شکل‌های زیبا، مورد استفاده در بسیاری از ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی قرار می‌گیرند. همچنین، آجرهای سنتی به دلیل ویژگی‌های سازگاری با شرایط اقلیمی و زیبایی ظاهری، جایگاه بسیار مهمی در معماری ایران دارند و در ایجاد شخصیتی خاص و اصالت در ساختمان‌ها نقش بسیار مهمی دارند.
هرچند که آجرهای سنتی و قزاقی دارای ویژگی‌های بسیاری مانند مقاومت در برابر رطوبت و حرارت، طول عمر طولانی و سازگاری با محیط زیست هستند، اما همچنان برای استفاده از آنها در ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی نیاز به داشتن دانش فنی و تخصصی است. به همین دلیل، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، در نظارت بر پروژه‌های ساخت و ساز، نیاز به استفاده از کارشناسان و صنایع دستی متخصص دارد تا از کیفیت و استفاده صحیح از آجرهای سنتی و قزاقی اطمینان حاصل کند.
استفاده از آجرهای سنتی و قزاقی در ساختمان‌های تاریخی و فرهنگی، به دلیل ویژگی‌های خاص و تاریخی آنها، نه تنها به حفظ زیبایی و اصالت ساختمان، بلکه به حفظ ارزش‌های فرهنگی و تاریخی آن ساختمان کمک می‌کند. در کنار این موضوع، استفاده از آجرهای سنتی و قزاقی باعث کاهش استفاده از مواد ساختمانی نوین و به دنبال آن کاهش آلودگی و آسیب به محیط زیست می‌شود.
در نتیجه، با توجه به اینکه آجرهای سنتی و قزاقی، ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و هنری زیادی دارند و از نظر فنی و عملی نیز برخورداری‌های متعددی دارند، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران استفاده از آنها در پروژه‌های ساخت و ساز را توصیه می‌کند.
ویژگی‌های آجر قزاقی عبارتند از:
- مقاومت در برابر حرارت و سرمای شدید
- مقاومت در برابر رطوبت و خوردگی
- ضد سایش و سایش‌پذیری کم
- ظاهری زیبا و متنوع
- بافت چسبنده و سازگار با انواع مواد ساختمانی دیگر
- قابلیت بازسازی و تعمیر
- دارای عمر طولانی و ماندگاری بالا
- قابلیت بازیافت و انعطاف‌پذیری در طرح و اندازه‌گیری
- عدم نیاز به رنگ‌آمیزی و پوشش دهی
- دارای ویژگی‌های عایق حرارتی و صوتی
آجر قزاقی به عنوان یکی از مواد ساختمانی پرکاربرد در بسیاری از ساختمان‌های سنتی و مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از کاربردهای آجر قزاقی عبارتند از:
- ساخت دیوارها و ستون‌های ساختمانی
- ساخت زیربنای ساختمان‌ها
- ساخت پل‌ها و تونل‌ها
- ساخت آتش‌بندها و سیلوها
- ساخت دیوارهای محوطه‌ای و نرده‌های حصاری
- ساخت دیوارهای توده خاکی
- ساخت پیش‌بندهای نظامی و قلعه‌ها
- ساخت کف‌پوش‌های ساختمانی و محوطه‌ای
- ساخت نمای ساختمان و برج‌ها
- ساخت چمن آرایی و طراحی منظر با استفاده از آجر قزاقی به عنوان مواد محوری
لازم به ذکر است که کاربردهای آجر قزاقی به دلیل ویژگی‌های آن به عنوان یکی از مواد ساختمانی باستانی و مقاوم در مقابل شرایط آب و هوایی مختلف، هنوز هم در ساختمان‌های جدید استفاده می‌شود.
